3 Δεκεμβρίου 1944 - 11 Ιανουαρίου 1945 ίσως η πιο σκληρή αλλά και πιο κρίσιμη περίοδος της Νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας. Χάρη σε πολλούς ήρωες, από τους οποίους ξεχωρίζω τον Ουίνστον Τσόρτσιλ και τον Θρασύβουλο Τσακαλώτο, η Ελλάς έμεινε στη Δύση και γλίτωσε τη μοίρα των Βαλκανίων.
Α. Γεωργιάδης, Υπουργός ανάπτυξης στο twitter
Αν τον Δεκέμβριο του 1944 (του οποίου χθες ήταν η επέτειος)
είχαμε τίποτα κωλοφεράντζες απέναντι στους κομμουνιστές, αν δεν υπήρχαν ο
Τσόρτσιλ, ο Παπανδρέου και μετά ο Πλαστήρας, αν είχαμε ανήσυχους ναυάρχους κι
όχι άγγλους στρατηγούς μαζί με τον (σωστό) Τσακαλώτο, η Αθήνα θα είχε σαλπάρει
για Τίρανα.
Γ. Πρετεντέρης
στα Νέα
Οι χωροφύλακες του Μακρυγιάννη, ο Τσακαλώτος, ο
Παπανδρέου και ο Τσώρτσιλ κράτησαν, εκείνες τις ημέρες, την Ελλάδα στον
ελεύθερο κόσμο.
Σ. Μουμτζής, επιχειρηματίας
στο Liberal
gr
Επιλέξαμε ένα μπουκέτο δηλώσεων για τον Δεκέμβρη του 1944. Δεν θα γράψουμε περί της ιστορικής αλήθειας και για το που
πήγανε τον καιρό της ναζιφασιστικής τριπλής κατοχής της χώρας μας οι πολιτικοί
πρόγονοι των παραπάνω ή με ποιους συνεργάστηκαν ενάντια στο ΕΑΜικό κίνημα.
Είναι γνωστά στον δημοκρατικό και προοδευτικό κόσμο της χώρας.
Η εργατική τάξη γνώρισε τελικά τι σήμαινε νίκη
του αστικού μαύρου μπλοκ και σύγκρινε τα δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο των
βαλκάνιων προλετάριων με τη δική της μιζέρια. Είτε στον σκληρό και εξαρτημένο
ελληνικό καπιταλισμό, είτε ως γκασταρμπάιτερ στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις, ένιωσε
στο πετσί της τι σήμαινε για την ίδια η ήττα του ΕΑΜικού κινήματος και στη
συνέχεια η ήττα του ΔΣΕ. Και κατάλαβε γιατί πανηγύριζαν οι έλληνες κεφαλαιοκράτες
και αυτό που ονομάστηκε εθνικοφροσύνη…
Θέλουμε να σημειώσουμε και να κρατήσουμε από
τις δηλώσεις αυτές τον απόλυτο ραγιαδισμό που ρέει στις φλέβες αυτών των
ζαχαρένιων ψευτοπατριωτών του φραμπαλά.
Από τα ειλικρινή και τίμια λόγια για την τάξη
που υπηρετούν φαίνεται και βγάζει μάτι η βαθιά υπόκλιση, η στάση του υπηκόου, η
ευγνωμοσύνη για τον αγγλικό ιμπεριαλισμό.
Ήρωας τους ένας άγγλος, ο Τσώρτσιλ που
ματοκύλισε τον αθηναϊκό λαό, που χτύπησε την εθνική αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και
έβαλε φραγμό στους πόθους της πλειοψηφίας των εργαζομένων και της φτωχής
αγροτιάς. Για να μπορεί μια χούφτα μπουρζουάδων της Σκομπίας (Κολωνακίου) να
εκμεταλλεύεται τον ελληνικό λαό και να διαφυλάσσει τα συμφέροντα της
ιμπεριαλιστικής αυτοκρατορίας.
Αυτοί οι κύριοι είναι που πουλάνε μέχρι και τις
μέρες μας τον τόπο και τον λαό μας στους ιμπεριαλιστές δανειστές, αυτοί οι
κύριοι είναι που την εξάρτηση την έχουν στο αίμα τους και δεν θα διστάσουν για
τα ταξικά συμφέροντα μιας ελίτ να συνεργαστούν και με τον διάολο. Τα λόγια τους
δεν είναι για το παρελθόν αλλά δείχνουν το τι πιστεύουν για το παρόν και το
μέλλον. Ότι δηλαδή είναι αμετανόητοι ραγιάδες που δεν θα διστάσουν να
ξαναφερθούν με τον ίδιο τρόπο δίνοντας γη και ύδωρ στους μελλοντικούς Τσώρτσιλ…
ΥΓ. Αξίζει να ξαναδιαβαστεί ο Οδηγός ανάγνωσης
για τη Μάχη της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 1944 (Κόκκινη Βιβλιοθήκη).
Ένας «ξεχασμένος» χάρτης
ΑπάντησηΔιαγραφήτου Βρετανικού Στρατηγείου του 1943
Γιώργος Σαρηγιάννης
ομότιμος καθηγητής
Ε.Μ.Πολυτεχνείου
Έχουν γραφεί δεκάδες βιβλία και άρθρα για τα Δεκεμβριανά, σε ελάχιστες σελίδες όμως γίνεται λόγος για το από πότε και πώς οι Βρετανοί ετοίμαζαν τον «Δεκέμβρη».
Ένα σημαντικό κατά την γνώμη μου στοιχείο είναι ο χάρτης του Βρετανικού Στρατηγείου σε δύο τμήματα, Αθήνα και Πειραιάς, που εκτυπώθηκε το καλοκαίρι του 1944, και που προφανώς ο πλούτος των στοιχείων που περιέχει δηλοί ότι η ετοιμασία του είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Μια υπόθεση είναι ότι οι βρετανοί λάμβαναν τα μέτρα τους μετά την υπογραφή της συνθήκης της Καστανιάς τον Ιούλιο του 1943 γνωρίζοντας ότι ο ΕΛΑΣ τελικά θα αντιδρούσε έντονα –ήδη η υπογραφή της Συνθήκης της Καστανιάς καθυστέρησε αρκετά μέχρι να εγκριθεί τελικά από το ΕΑΜ.
Ο χάρτης της Αθήνας (τα ίδια ισχύουν και για τον χάρτη του Πειραιά) πρέπει να είναι αντιγραμμένος από τον προπολεμικό χάρτη του Μπίρη, είναι όμως μεταφρασμένα όλα τα ονόματα, οδών, συνοικιών κλπ στα αγγλικά. Το αντίτυπο που έχω στα χέρια μου λέει «δεύτερη έκδοση Σεπτ. 1944» και «πρώτη έκδοση 1944». Τα στοιχεία προφανώς έχουν συλλεγεί το 1943, δεδομένου ότι σε πολλά αναφέρεται η χρονολογία αυτή εφ’ όσον έχουν επέλθει μεταβολές, κυρίως μετά την ιταλική συνθηκολόγηση
Ως εκπονητής αναφέρεται ο γεωγραφικός τομέας του Γενικού Επιτελείου, έκδοση Γραφείου Πολέμου 1944 (Geographical Section. General Staff, No 4457, published by War Office, 1944 και στην γωνία αναγράφεται compiled and drawn by War Office)
Έχουν σημειωθεί εδώ όλα τα σημεία που έχουν στρατιωτική σημασία:
1. Σημειώνονται όλες οι τοπογραφικές λεπτομέρειες (υψομετρικές καμπύλες, ρέματα, δάση και άλση κλπ)
2. Επισημαίνεται η ιεράρχηση των οδών, με ερυθρό χρώμα οι βασικές αρτηρίες του κέντρου και εκείνες που οδηγούν στα προάστεια
3. Σημειώνονται με μαύρο χρώμα όλα τα κτήρια που έχουν στρατιωτική σημασία, συνολικά 211 κτήρια ή συγκροτήματα κτηρίων, ταξινομημένα σε
• Σιδηροδρομικά (γραμμές, σταθμοί, αποθήκες, εργοστάσια)
• Ελληνικής Διοίκησης (υπουργεία, αστυνομικά τμήματα, φυλακές, άλλα δημόσια κτήρια διαφόρων υπηρεσιών κλπ)
• Υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών
• Ελληνικές στρατιωτικές υπηρεσίες
• Κτήρια διοίκησης του Άξονα (με την υποσημείωση ότι αναφέρονται στο 1943, πριν δηλαδή την ιταλική συνθηκολόγηση)
• Νοσοκομεία
• Διάφορα (τράπεζες, πρεσβείες, φιλανθρωπικά ιδρύματα, σχολεία ελληνικά και ξένα),
• Θέατρα και κινηματογράφοι
• Βιομηχανικές εγκαταστάσεις
Τα κτήρια σημειώνονται με αύξοντα αριθμό αλλά και το τετράγωνο της «σχάρας» των συντεταγμένων του χάρτη
Καταλαβαίνει κανείς την στρατιωτική χρησιμότητα ενός τέτοιου χάρτη, και φυσικά γι’ αυτό το Βρετανικό Γενικό Επιτελείο τον ετοίμαζε επιμελώς από το 1943, όπως είδαμε, ετοιμαζόμενο για σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ. Άλλωστε τόσο οι κινήσεις των βρετανών πριν τον Δεκέμβρη (αποβιβάστηκαν ως ελευθερωτές στο Κερατσίνι επευφημούμενοι στις λαϊκές συνοικίες που διέσχιζαν, αλλά αμέσως κατέλαβαν τις στρατιωτικές τους θέσεις, λιμάνι Πειραιά και Ζέας, εργοστάσιο αεροπλάνων στο Φάληρο, αεροδρόμιο Χασανίου με 86 αεροπλάνα σπιτφάιερ, Κέντρο, Ακρόπολη και Λυκαβηττός που τα οχύρωσαν με βαρύ πυροβολικό, ακροβολίστηκαν βόρεια της Καισαριανής, και κράτησαν ανοιχτή διέλευση μέσω της Λ.Συγγρού, Φάληρα-Κέντρο, μια λεωφόρο που αν και διέσχιζε εξεγερμένες συνοικίες δεν μπορούσε να φραχθεί με οδοφράγματα λόγω του πλάτους της και της ευθείας χάραξής της. Από κεί και πέρα, ακολούθησαν τα γνωστά γεγονότα του Δεκέμβρη του 1944 όπου οι βρετανοί είχαν το πάνω χέρι σε οπλισμό και θέσεις.
*Tο κείμενο και ο χάρτης είναι δημοσιευμένα στο Docoumento της περασμένης Κυριακής 4.12.2022