Για τις πρόσφατες γυναικοκτονίες και τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας

Γεωργία, 56 χρονών, Ρέθυμνο. Κυριακή πρωί, 31/7

Ελεονώρα, 41 χρονών, Ζάκυνθος. Κυριακή βράδυ, 31/7

Νικολέτα, 17 χρονών, Περιστέρι. Δευτέρα απόγευμα, 1/8

Σε λιγότερο από 48 ώρες τρεις γυναίκες, τρεις διαφορετικές ηλικίες, σε τρεις διαφορετικές περιοχές… Με κοινά όμως χαρακτηριστικά. Πρώτο κοινό να ορθώσουν το ανάστημά τους, να βρουν τη δύναμη και να διεκδικήσουν τη ζωή τους. Δεύτερο, η αντίδραση με την οποία ήρθαν αντιμέτωπες…

Στην πρώτη περίπτωση, η Γεωργία ήθελε απλά να χωρίσει. Βρέθηκε με τρεις μαχαιριές στον λαιμό, δέχθηκε κλωτσιές, γροθιές και το καθίκι δε ντράπηκε να πει ότι τον προσέβαλε και αυτή επιτέθηκε πρώτη. Στη δεύτερη περίπτωση, μια κακοποιημένη γυναίκα. Η Ελεονώρα, που και αυτή ήθελε να χωρίσει, βρήκε το κουράγιο να καταγγείλει τον κακοποιητή της- όχι μία φορά- και συνάντησε μπροστά της τόσο την αδιαφορία των αρχών όσο και της κοινωνίας. Βρέθηκε μαχαιρωμένη με στραβωμένο το μαχαίρι από τη λύσσα του κτήνους, ο οποίος δε ντράπηκε ούτε αυτός να επικαλεστεί ψυχιατρικά προβλήματα. Στην τρίτη περίπτωση, μια έφηβη. Η Νικολέτα έμαθε από πρώτο χέρι ότι μέσα σε μια σχέση όφειλε να είναι υπό, γιατί είναι γυναίκα. Όφειλε να γαλουχηθεί στην αντίληψη ότι δε μπορεί να αποφασίζει αυτή, δε μπορεί να αντιδρά, γιατί κάτω από τη σκέπη ενός άντρα η ζωή της δεν της ανήκει.

Στις δύο πρώτες περιπτώσεις οι δεσμοφύλακες της συζυγικής κανονικότητας παραδόθηκαν έχοντας μάθει καλά το μάθημα από τον μπάτσο Μπαλάσκα… Ο τρίτος προσπάθησε να διαφύγει σώζοντας το τομάρι του αλλά εν τέλει συνελήφθη στη Βόρεια Μακεδονία. Τα λόγια των δύο πρώτων κοινά με όλες τις άλλες περιπτώσεις που έχουν γνωστοποιηθεί τα τελευταία χρόνια: «Θόλωσα, δεν ήξερα τι έκανα», «την αγαπούσα», «νόμιζα ότι ήταν η τελευταία φορά που την έβλεπα», «Μετανιώνω, αλλά δυστυχώς δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο», «είχα μάθει ότι με απατούσε», «με κατεδάφισε»… Όσον αφορά την 17χρονη Νικολέτα έχουν εντοπιστεί απειλητικά μηνύματα στο κινητό της…

Τρεις γυναίκες, λοιπόν, που έρχονται να προστεθούν στις ήδη 5 καταγεγραμμένες δολοφονημένες από συζύγους/ συντρόφους του 2022 και στις καταγεγραμμένες 17 του 2021, και... και… Τρεις γυναίκες που προσπάθησαν να δείξουν ότι είναι κύριες του εαυτού τους… Και ήρθαν αντιμέτωπες με το τέρας που ήρθαν και οι προηγούμενες…

***

«Ας υποθέσουμε ότι κάποιος τη συνόδευσε στο σπίτι της. Καταρχήν αυτός δεν ήταν στο σπίτι πήγε εκ των υστέρων στο σπίτι. Ο άνθρωπος αυτός είχε αποφασίσει να τη δολοφονήσει. Η μόνη λύση στη συγκεκριμένη περίπτωση θα ήταν σε καμία των περιπτώσεων αυτοί οι δυο άνθρωποι να μη ξαναβρίσκονται στο ίδιο σπίτι. Να προστατευτεί να βρεθεί σε κάποια δομή, να ζητήσει άλλου είδους συμβουλές».

Αυτό το σχόλιο του Τάκη Θεοδωρικάκου, Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, προσπαθώντας να δικαιολογήσει την αδιαφορία των μπάτσων για την καταγγελία της Ελεονώρας, φανερώνει και την αδιαφορία του κράτους για τα περιστατικά έμφυλης βίας. Γιατί να τη συνοδεύσει λέει ο Υπουργός  κάποιος αστυνομικός; Το είχε πάρει απόφαση να τη σκοτώσει άλλωστε ο άντρας της. Αυτά δε λύνονται έτσι… Η γυναίκα έπρεπε να προστατευτεί, να βρεθεί σε κάποια δομή, να ζητήσει συμβουλές. Όχι να την προστατέψουν, να προστατευτεί. Όχι να την βοηθήσουν να πάει σε κάποια δομή, να βρεθεί σε κάποια δομή. Όχι να την κατευθύνουν, να ζητήσει. Η χρήση των ρημάτων δεν είναι τυχαία. Φανερώνουν το πόσο έκθετη και μόνη είναι μια γυναίκα απέναντι στη βία που βιώνει πίσω από τις κλειστές πόρτες καθώς και τις ευθύνες που αποποιούνται όλοι προσπαθώντας να τις φορτώσουν σε αυτή που δεν προσπάθησε αρκετά να ξεφύγει.

Όμως δε μπορούν να το πουν ανοιχτά αυτό. Δε μπορούν ανοιχτά να πουν ότι αδιαφορούν. Έτσι, βαρεθήκαμε να βλέπουμε ρεπορτάζ για το πόσο προετοιμασμένο είναι το κράτος να αντιμετωπίσει περιστατικά έμφυλης βίας. Ακούσαμε για ειδικά εκπαιδευμένους μπάτσους περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας σε πανελλαδικό επίπεδο, για γραφεία αντιμετώπισης περιστατικών (5 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη!) ειδικά διαμορφωμένα ώστε το θύμα να νιώθει άνετα. Είδαμε δικηγόρους που συμβουλεύουν τις γυναίκες να ζητούν διαζύγιο από απόσταση. Κανείς όμως δεν αναφέρει ότι σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας) θα έπρεπε να υπάρχουν με βάση τον πληθυσμό της Ελλάδας πάνω από 1.000 κλίνες προς φιλοξενία κακοποιημένων γυναικών, ενώ υπάρχουν μόλις 400. Κανείς δεν αναφέρει ότι δομές φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών έκλεισαν (βλ. δήμος Αχαρνών, Κέρκυρα) μειώνοντας τες από 21 σε 19 (έναν ήδη συρρικνωμένο αριθμό). Κανείς δεν αναφέρει ότι γυναίκες βρίσκονται σε λίστες αναμονής (!), αφού οι κλίνες είναι γεμάτες, εξαναγκασμένες να ζουν με τη βία και με την ιδέα του θανάτου σε καθημερινή βάση.

***

Σύμφωνα με τα στατιστικά που έχουν δημοσιευτεί φαίνεται ότι η ενδοοικογενειακή βία αυξάνεται συνεχώς, φανερώνοντας ότι δεν ήταν ένα φαινόμενο που παρουσίασε έξαρση την περίοδο της καραντίνας. Ενδεικτικά:

• 2020: γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας: 3. 626
• 2021: γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας: 5. 705
• 2022 (α εξάμηνο): καταγγελίες στην αστυνομία για ενδοοικογενειακή βία: 5.139 (80% των δραστών είναι άνδρες).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η αστυνομία για το τρίμηνο 11/10/2021- 31/1/2022 με τα καταγεγραμμένα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας ανά περιοχή της Αττικής:

• Διεύθυνση αστυνομίας Βορειοανατολικής Αττικής: 256 περιστατικά
• Διεύθυνση αστυνομίας Δυτικής Αττικής: 425 περιστατικά
• Διεύθυνση αστυνομίας Αθηνών: 508 περιστατικά
• Διεύθυνση αστυνομίας Νοτιοανατολικής Αττικής: 176 περιστατικά
• Διεύθυνση αστυνομίας Πειραιώς: 229 περιστατικά
• Διεύθυνση ασφάλειας Αττικής: 38 περιστατικά

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα περισσότερα συσσωρεύονται στη διεύθυνση Δυτικής Αττικής και στη διεύθυνση Αθηνών. Σε περιοχές, δηλαδή, που συσσωρεύονται προβλήματα όπως η ανεργία, η επισφάλεια, το οικονομικό αδιέξοδο αποδεικνύοντας ότι, ενώ η έμφυλη βία είναι φαινόμενο που δεν αφορά μόνο τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις, αναπτύσσεται πολύ πιο εύκολα σε αυτές. Σίγουρα δε γεννά η ανεργία και η φτώχεια την έμφυλη βία, αλλά οι σεξιστικές/ πατριαρχικές αντιλήψεις. Αυτές οι σεξιστικές/ πατριαρχικές αντιλήψεις, όμως, αναπτύσσονται πολύ πιο εύκολα κάτω από πίεση. Επίσης, οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι μια γυναίκα της εργατικής τάξης είναι πολύ πιο δύσκολο να αποκοπεί από τον κακοποιητή της σε σχέση με μια γυναίκα οικονομικά ισχυρή. Γιατί η πρώτη είναι και οικονομικά συνδεδεμένη με τον κακοποιητή της (ακόμη και αν δουλεύει, αν σκεφτεί κανείς τους μισθούς αναλογικά με τα έξοδα), οπότε μια απελευθέρωση από αυτόν θα μπορούσε να τη φέρει αντιμέτωπη με άλλα αδιέξοδα. Και φυσικά, δε μπορούμε να αφήσουμε απ’ έξω τις μετανάστριες, των οποίων πολλές φορές εξαρτάται η άδεια παραμονής τους στη χώρα από τον γάμο τους.

Για αυτό, λοιπόν, είναι απαραίτητη η έμπρακτη στήριξη των κακοποιημένων γυναικών, η  εύκολη πρόσβαση σε ξενώνες εξοπλισμένους με ό, τι χρειάζεται για την προστασία και την ασφάλειά τους αλλά και η έγκαιρη ενημέρωση από μικρή ηλικία μέσω τους εκπαιδευτικού συστήματος. Παρ’ όλα αυτά, δε θα κουραστούμε ποτέ να λέμε ότι τίποτα δε μπορεί να αλλάξει με λύσεις στο πλαίσιο αυτού του συστήματος. Η πραγματική υπεράσπιση και η αληθινή απελευθέρωση του γυναικείου φύλου θα έρθει μόνο μέσα από τον αγώνα για το τσάκισμα του καπιταλισμού.