Για τα «κενά» στη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού

Πολύς ντόρος γίνεται τους τελευταίους μήνες για τις κενές θέσεις εργασίας που υπάρχουν στον κλάδο του τουρισμού. Γνωστοποιούνται συνεχώς συναντήσεις και ανακοινώσεις από όλες τις πλευρές που «εστιάζουν στο πρόβλημα», ενώ παράλληλα στήνονται καμπάνιες προσέγγισης για εργαζόμενους που, όπως είναι φυσικό, κυνηγούν το μεροκάματο. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης παραδείγματος χάριν παραπέμπει τους αναζητούντες εργασία (αφίσα φωτό) να αφήσουν το βιογραφικό τους στη διαδικτυακή σελίδα του ΟΑΕΔ. Χιλιάδες άνεργοι και άνεργες λαμβάνουν e-mail που τους καλούν να δηλώσουν συμμετοχή ως εκμεταλλευόμενοι στο φαγοπότι της εγχώριας οικονομίας.

Από κυβερνητικούς εκπροσώπους μέχρι επιχειρηματίες του κλάδου και των ενώσεων τους εκφράζεται μια «αγωνία», όχι φυσικά για τα μεροκάματα και την «τύχη» των εργαζομένων, αυτά είναι «να χαμε να λέγαμε», αλλά για την κίνηση της αγοράς, για την κερδοφορία τους, για το πώς αναίμακτα και ασταμάτητα θα συνεχίζεται η εκμετάλλευση των εργαζομένων στα τουριστικά κάτεργα. Το πόσο νοιάζονται βέβαια για τους εργαζόμενους φαίνεται και από τη διαχείριση της πανδημίας που ο ιός εξαφανίζεται κάθε καλοκαίρι και τα μαγαζιά λειτουργούν χωρίς το παραμικρό μέτρο προφύλαξης.

Παραθέτουμε ένα παράδειγμα για το πώς θέτουν το ζήτημα οι καπιταλιστές στον συγκεκριμένο κλάδο. Διαβάζουμε: Το ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων υπολογίζει ότι από τις 250.000 θέσεις εργασίας τις οποίες προβλέπουν τα οργανογράμματα των ελληνικών ξενοδοχείων, περισσότερες από 50.000 όλων των ειδικοτήτων παραμένουν κενές. Και αυτό παρά τις συγκριτικά υψηλές, όπως εκτιμούν οι επιχειρηματίες του κλάδου, αμοιβές που προσφέρονται.

Δεν πιστεύουμε πως οι ίδιοι οι καπιταλιστές τρώνε κουτόχορτο. Ξέρουν πολύ καλά το οικονομικό σύστημα που πρεσβεύουν και μετράνε επίσης πολύ καλά τα λόγια τους. Οι κενές θέσεις- που όντως υπάρχουν- από εργαζόμενους στον κλάδο του τουρισμού καταλαβαίνουμε πως είναι ένα ζήτημα που θέλει μια κάποια διαχείριση από τα αφεντικά και τους εκπροσώπους τους. Επίσης, οι όποιοι ανταγωνισμοί μεταξύ τους και στο πεδίο του τουρισμού δε σημαίνει πως ο κύριος στόχος τους θα μείνει πίσω και αυτός δεν είναι άλλος από τη μάζα των ανέργων που θα χρειαστεί για να «τραβήξει κουπί» στις θερινές γαλέρες της χώρας.

Οι διαχειριστές του ελληνικού καπιταλισμού τραβάνε την πεπατημένη γραμμή της «βαριάς βιομηχανίας του τουρισμού»· Η χώρα ως απέραντη «εσπρεσιέρα» χρειάζεται μπόλικα γρανάζια που θα κινήσουν τη μηχανή, τα περί «οι νέοι δεν θέλουν να δουλέψουν» όμως, που λίγο-πολύ μας λένε, είναι ένα ιδεολόγημα που χτίζουν συνεχώς για να πετάξουν αλλού τις ευθύνες.

Το ζήτημα πάντως της διαχείρισης που αναφέρουμε παραπάνω προχωράει και σίγουρα θα γίνονται βήματα και για τώρα και για το μέλλον: Από στρατηγικές των αφεντικών μέσα στους χώρους δουλειάς αλλά και ως προτάσεις πολιτικές προς τα αρμόδια υπουργεία που και αυτά ψάχνουν με τη σειρά τους κατάλληλες λύσεις. Αναφέρουμε τρία παραδείγματα:

Για αρχή, διαβάζουμε σε άρθρο της καθημερινής:

« […] ολοένα και περισσότεροι επιχειρηματίες προσφεύγουν στη χορήγηση μπόνους «ευρέτρων» σε εργαζομένους τους οι οποίοι θα μπορέσουν να τους φέρουν κάποιο γνωστό ή φίλο τους για να τον προσλάβουν […] Το μπόνους είναι στις περισσότερες περιπτώσεις 200 ευρώ σε κάθε εργαζόμενο που θα προσελκύσει έναν καινούργιο στην επιχείρηση. Ωστόσο, εσχάτως έχει προστεθεί ως προϋπόθεση η παραμονή του νέου εργαζομένου για τουλάχιστον ένα μήνα, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που εργαζόμενοι έφεραν ανθρώπους, πήραν τα 200 ευρώ, αλλά οι τελευταίοι έφυγαν μετά δύο-τρεις μέρες είτε προσχεδιασμένα (για να λάβουν οι φίλοι τους το μπόνους) είτε όχι.» !!!

2. Η Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος ζήτησε το εξής από τα υπουργεία: να επιτραπεί σε συνταξιούχους και εκπαιδευτικούς του Δημοσίου να απασχοληθούν στον τουρισμό.

3. Το υπουργείο εργασίας προχωράει σε πρόγραμμα, λεγόμενο ως «πρώτο ένσημο». Αυτό αφορά νέους εργαζόμενους από 18 έως 29 ετών όπου και δίνεται επιδότηση 3.600 ευρώ για χρονικό διάστημα 6 μηνών. 1.800 ευρώ δίνονται στο νέο εργαζόμενο επιπλέον του μηνιαίου μισθού και τα υπόλοιπα 1.800 δίνονται στον εργοδότη για κάλυψη μέρους του μισθού.

Παρακάτω παραθέτουμε κάποια λίγα και μικρά αποσπάσματα που φαίνονται τα ψέματα αλλά και το πώς βλέπουν το ζήτημα και πως φτιάχνουν ιδεολογήματα οι καπιταλιστές και οι πολιτικοί διαχειριστές:

«Η κάλυψη των αναγκών των τουριστικών επιχειρήσεων σε εργατικό δυναμικό με σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζόμενων και τήρηση της νομοθεσίας, αποτελεί προτεραιότητα σε μια χρονιά με πολύ θετικά μηνύματα για τον ελληνικό τουρισμό, αποτέλεσμα σκληρής προετοιμασίας και στοχευμένων ενεργειών. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου σέβεται τη νομοθεσία, τους εργαζόμενους και τους τουρίστες. Το σχέδιο για την κάλυψη των κενών θέσεων εργασίας στις τουριστικές επιχειρήσεις, από ανέργους εγγεγραμμένους στην ΔΥΠΑ θα προχωρήσει άμεσα».

Κικίλιας, υπουργός τουρισμού

«Σεφ στην αγορά εύρεσης εργασίας δεν υπάρχει ούτε για δείγμα, οι περισσότεροι σεφ άνοιξαν φέτος δικά τους μαγαζιά, ενώ πολλοί αναζήτησαν καλύτερους μισθούς σε Μύκονο και Σαντορίνη ή άλλα μεγάλα θέρετρα διακοπών».

Βασιλικός, γενικός γραμματέας της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού

[…] Μια ακόμη ανορθολογική κατάσταση που μπορεί να προκύψει αφορά τις επιπλέον ώρες εργασίας των εργαζομένων, πάντα επί πληρωμή. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο εργαζομένων να δουλεύουν Σαββατοκύριακο, αφού δεν υπάρχει αντικαταστάτης […] Δεν υπάρχουν ελεύθεροι εργαζόμενοι να έλθουν να δουλέψουν στα ξενοδοχεία […]

Σβήνου, πρόεδρος Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων

Οι ξενοδόχοι της Αθήνας μιλάνε για τα καλύτερα μεροκάματα που «πέφτουν» στους πιο πλούσιους προορισμούς και «τραβάνε» για εκεί οι μισθωτοί, ενώ μια από τις αιτίες της έλλειψης προσωπικού είναι πως εργαζόμενοι στον κλάδο ανοίγουν δικά τους μαγαζιά (εδώ ο γενικός γραμματέας της ΕΞΑΑ βέβαια μιλάει για μια συγκεκριμένη κατηγορία.)!

Η πρόεδρος του ΙΤΕΠ μάς λέει πως για τη δουλειά το Σαββατοκύριακο (μάλλον εννοεί το 7 μέρες δουλειά τη βδομάδα) ευθύνεται το ότι δεν υπάρχουν εργαζόμενοι να καλύψουν τα κενά.

Ο Κικίλιας βεβαίως καλύπτει τα αφεντικά και όχι αποκλειστικά με τα ψέματα που τσαμπουνάει αλλά κυρίως με τις πολιτικές που έχει εφαρμόσει και αυτός και όλοι οι προκάτοχοί του με τις κυβερνήσεις που έχουν πιάσει το τιμόνι του ελληνικού καπιταλισμού όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Για να πάρουμε λίγο τη συζήτηση από τα κενά που αφήνουν οι εργαζόμενοι, αντιγράφουμε απόσπασμα από κείμενο που έχουμε δημοσιεύσει παλιότερα:

Η εκμετάλλευση και η ανεργία ως μέρος αυτής, είναι η κανονικότητα του καπιταλιστικού συστήματος και όχι μια εξαίρεση […] Τα αφεντικά, σε περιόδους καπιταλιστικής κρίσης, για να ξεπεράσουν τη μείωση ή την στασιμότητα της κερδοφορίας τους, θα οξύνουν περισσότερο την επίθεσή τους στους εργάτες και στις εργάτριες. Η εντατικοποίηση στα κάτεργα της παραγωγής παίρνει μεγάλες διαστάσεις και μαζί με αυτό μεγαλώνουν κατά πολύ και οι ουρές των ανέργων.

Με την ανεργία σχηματίζεται η εργατική εφεδρεία- οι «περισσευούμενοι». Ο φόβος και το άγχος για τα δεινά που φέρνει η ανεργία στην εργατική τάξη, που μόνο την εργατική της δύναμη έχει για να ζήσει, θα γίνει όπλο στα χέρια του Κεφαλαίου. Ειδικά η νέα εργατική βάρδια και λόγω των ταξικών συσχετισμών που έχουν διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία της καπιταλιστικής κρίσης, θα συναντήσει μπροστά της τη λυσσαλέα επίθεση των αφεντικών που θα παλεύει με τον βούρδουλα να διατηρηθεί.

Πίσω λοιπόν από τα όσα λένε για τις κενές θέσεις στα τουριστικά κάτεργα και όχι μόνο (άρθρα κάνουν λόγο για κενά και σε άλλους κλάδους), κρύβεται η εντεινόμενη εκμετάλλευση που πέφτει στα κεφάλια των εργαζομένων.

Όποιοι και όποιες πέρασαν και περνάνε ως εργαζόμενοι/ες από τον κλάδο του τουρισμού, γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις συνθήκες που επικρατούν και τόσο προσπαθούν να κρύψουν οι μηχανισμοί του κεφαλαίου. Οι απλήρωτες εργατοώρες, τα ξεχειλωμένα ωράρια, η εντατικοποίηση, η διαβίωση σε τρώγλες, τα πόστα σε όλες τις ειδικότητες, οι άθλιες συμπεριφορές των αφεντικών μέχρι και για την εμφάνιση των εργαζομένων είναι απλά καθημερινότητα για όποιον/α αναγκαστεί να δουλέψει σε αυτό που λέμε «τουριστική σεζόν».

Τα αφεντικά στα δύσκολα θα προσπαθήσουν να διαχειριστούν προς όφελός τους την κατάσταση. Θα πάρουν μέτρα, θα προσπαθήσουν να θέσουν τους όρους. Είτε με μαστίγιο είτε με καρότο.

Από την άλλη είναι στο χέρι κάθε εργαζόμενου, στο χέρι της νέας εργατικής βάρδιας να μη ψαρώνει με λίγα ψίχουλα παραπάνω, τα οποία θα του πάρουν πάλι πίσω με την πρώτη ευκαιρία. Να οργανωθεί σε σωματεία, επιτροπές εργαζομένων, να χτίζει με κάθε τρόπο μέσα σε χώρους δουλειάς την ταξική και συναδελφική αλληλεγγύη, να σπάει σε κάθε χώρο τα αφηγήματα των αφεντικών, να παλεύει για το μεροκάματο, για την ασφάλεια, για τα δικαιώματά του, για την τάξη του.