Ν. Κρούπσκαγια: Να διδασκόμαστε όπως ο Λένιν

Επιλέξαμε να δημοσιεύσουμε απόσπασμα από το άρθρο «Να διδασκόμαστε όπως ο Λένιν» της Ν. Κρούπσκαγια. Το άρθρο βρίσκεται στο βιβλίο της Για τη διαπαιδαγώγηση και αυτομόρφωση που τυπώθηκε στη χώρα μας το Μάρτη του 1975 από τις εκδόσεις Χρόνος (μτφ. Γερολυμάτου-Τουτούνα). Το βιβλίο χωρίζεται στη βιογραφία της (που την αφιερώνει στα νιάτα της Σοβιετικής Ένωσης) και σε άρθρα της ταξινομημένα σε κεφάλαια: α. Για τον Λένιν, β. Για τη δουλειά των οργανώσεων των πιονέρων, γ. Για την οργάνωση της νεολαίας, δ. Για το σχολείο και τη πολυτεχνική μόρφωση και ε. Για την αυτομόρφωση.

Τα άρθρα αυτά έχουν γραφτεί και δημοσιευτεί στον τύπο και τα περιοδικά των μπολσεβίκων την περίοδο 1917-1956. Το συγκεκριμένο δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Εργατο-αγρότης Ανταποκριτής το 1928. Η επιλογή του άρθρου έγινε για να δώσει ώθηση στις συντρόφισσες και στους συντρόφους που γράφουν σήμερα ως ανταποκριτές της εργατικής τάξης σε έντυπα και εφημερίδες του αντικαπιταλιστικού κινήματος και των συνδικάτων. Μπορεί να μην είναι σπουδαγμένοι ή καταρτισμένοι σε πεδία δημοσιογραφίας και έρευνας, αλλά είναι η ταξική πάλη και η ανάγκη αντιπληροφόρησης που τους θέτει στην υπηρεσία των ταξικών συμφερόντων ως ανταποκριτές του προλεταριάτου. Κλείνουμε με ένα απόσπασμα του Λένιν που η Κρούπσκαγια επέλεξε να συμπεριλάβει σε άρθρο της: «Πως μελετούσε ο μεγάλος ηγέτης των μπολσεβίκων τα έργα του Μάρξ».

Οφείλουμε να κατακτήσουμε το σύνολο των ανθρώπινων γνώσεων και να φτάσουμε σε τέτοιο σημείο, που ο Κομμουνισμός για μας να μην είναι κάτι που το μάθαμε σαν αποστήθιση αλλά κάτι που βγήκε από τη δική μας σκέψη. Κάτι που εκφράζει τα συμπεράσματα τα οποία επιβάλει η σύγχρονη άποψη της επιστήμης. (Λένιν, Διαλεχτά έργα, Μόσχα 1955).

***

ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΣΤΕ ΟΠΩΣ Ο ΛΕΝΙΝ

[...] Για να μιλήσουμε καθαρά, ο ίδιος ο Λένιν ήταν ένα πρότυπο εργάτη και αγρότη ανταποκριτή. Γνώριζε να ξεψαχνίζει τη ζωή στο βάθος της, να κρίνει εκείνο που δεν τραβάει την προσοχή των άλλων, να εκτιμά σωστά όλες τις μικρολεπτομέρειες, απ’ την άποψη του συμφέροντος των εργατών, για να τις αναλύει κατοπινά στα άρθρα του και να φωτίζει μέσα απ’όλα αυτά, τα βασικά προβλήματα αρχής.

Στα 1895, οι εργάτες της Πετρούπολης μ’επικεφαλής τον Λένιν, είχαν την πρωτοβουλία να εκδώσουν μια παράνομη εφημερίδα, την «Ραμπότσεγιε Ντέλο»*. Την περίοδο εκείνη βρισκόταν στη γέννησή του το εργατικό κίνημα. Πολλοί εργάτες δεν μπορούσαν ακόμη να δουν τις αιτίες της δυστυχίας τους, δεν καταλάβαιναν πως έπρεπε να παλέψουν ενάντια στους καπιταλιστές, ενάντια στον τσαρισμό. Και η προσπάθεια της «Ραμπότσεγιε Ντέλο» ήταν να διαφωτίζει τον εργαζόμενο γύρω απ’ τα προβλήματά του, να τον βοηθήσει να κατανοήσει το κάθε τι που γίνονταν γύρω του. Ο Λένιν γίνεται ένας πραγματικός εργάτης ανταποκριτής. Για να συγκεντρώνει τις αναγκαίες πληροφορίες, συναναστρέφονταν τους εργάτες και τους ρωτούσε για κάθε είδους ζήτημα. «Μας έβαζε ένα σωρό ερωτήσεις, για να βγάλει στο φως και τις πιο μικρές λεπτομέρειες», έγραφε ένας εργάτης στις αναμνήσεις του.

Ο Λένιν δεν ήταν ο μόνος που έγινε ανταποκριτής εργάτης, αλλά τράβηξε σ’ αυτό το καθήκον όλους τους συντρόφους. Ώρες ολόκληρες συζητούσαν τις πληροφορίες που συγκέντρωναν. Ο Λένιν παρακινούσε όλους σ’ αυτή την δουλειά, απαιτούσε απ’ τον καθένα μια αυστηρή ακρίβεια στην έκθεση των γεγονότων και τον έλεγχό τους. Πολλές φορές χρειάστηκε να πάει να συγκεντρώσει συμπληρωματικές πληροφορίες. Ήταν μια σχολή ανταποκριτών, ενός ξεχωριστού είδους. Και καθένας από μας αισθανόταν πως, κάτω από την επιρροή του Λένιν, τελειοποιόνταν σ’ αυτήν την δουλειά, μάθαινε να παρατηρεί πιο προσεχτικά τη ζωή. Συζητούσαν πολύ το πώς έπρεπε να γράφουν. Λιγότερες φράσεις, όχι αφηρημένους συλλογισμούς, αλλά συγκεκριμένα γεγονότα.

Όμως, αν ο Λένιν στην Πετρούπολη ήταν ανταποκριτής-εργάτης, στην εξορία γίνεται ανταποκριτής-αγρότης. Οι χωρικοί τον επισκέπτονταν για να τον συμβουλευθούν, πάνω σε νομικά ζητήματα. Ο Λένιν τους βοηθούσε και ταυτόχρονα τους ρωτούσε λεπτομερειακά για τη ζωή και τη δουλειά τους. Με τον τρόπο αυτό συγκέντρωνε πλούσιο υλικό.

Με τον ίδιο τρόπο μελετούσε ο Λένιν τη ζωή των Γερμανών, Άγγλων και Γάλλων εργατών.

Λίγο πριν, την παραμονή της δέκατης επετείου της Οχτωβριανής Επανάστασης, ξαναδιάβασα τα άρθρα και τις εκθέσεις του Λένιν, που γράφτηκαν στα 1917 απ’ τον Απρίλη ως την κατάληψη της εξουσίας τον Οχτώβρη. Αυτά τα άρθρα του Λένιν αντανακλούν περίλαμπρα την έμφυτη παρατηρητικότητά του. Τρεις εβδομάδες μετά την άφιξή του στην Πετρούπολη, ο λόγος που εκφώνησε στην διάσκεψη του κόμματος, έδειχνε ότι οι συζητήσεις με τους στρατιώτες, τους εργάτες, τους ανθρακωρύχους του είχαν διδάξει πολλά κι ότι μπορούσε να διακρίνει το κάθε τι που οι άλλοι δεν είχαν παρατηρήσει.

Οι εργάτες κι οι αγρότες ανταποκριτές δίνουν εξαιρετική προσοχή στην δραστηριότητά του σαν ανταποκριτή, όταν διαβάζουν τα άρθρα και τους λόγους του. Σ’ αυτά θα δουν με ποιο τρόπο διεισδύει, πως διακρίνει τα σπέρματα μιας καινούργιας ζωής και τις πρωτοπόρες δυνάμεις, καθώς και την δύναμη και την σκλαβιά του παλιού κόσμου.

Θα δουν πως είναι συμφέρον για την υπόθεσή τους η βαθιά μελέτη του εργατικού κινήματος σ’ όλο του το πλάτος, η γνώση της Μαρξιστικής θεωρίας, που δίδαξαν τον Λένιν να παρατηρεί και να βλέπει ολόγυρά του με οξυδέρκεια.

Θα δουν ότι το φυσικό χάρισμα της παρατηρητικότητας στη λεπτομέρεια, επέτρεψε στο Λένιν να ‘χει γερή κρίση στην κάθε δοσμένη περίπτωση (αρκεί να θυμηθούμε την ειρήνη του Μπρέστ**), χωρίς ποτέ να παρασύρεται από κακές φράσεις. Να ξέρει να βρίσκει τις πραγματικές δυνάμεις και να τις οργανώνει στην πάλη. Να στηρίζεται σ’ ό,τι έβλεπε κι ένοιωθε, στις παρατηρήσεις του, για να γίνεται ικανός να διατυπώνει τις γνώμες του απλά και ευκολονόητα, ώστε να τον παρακολουθούν οι μάζες.

Το να γνωρίζει κανείς να παρατηρεί προσεχτικά, είναι, μεγάλη δύναμη. Έχουμε χρέος να διδασκόμαστε από τον Λένιν, γιατί αυτό θα μας επιτρέψει να εφαρμόζουμε τις ιδέες του στις καινούργιες συνθήκες ζωής.

*Εργατική υπόθεση (σ.τ.μ.)

** Η Ειρήνη του Μπρέστ, που υπογράφτηκε στις 3 του Μάρτη του 1918, στο Μπρέστ Λιτόφσκ, μεταξύ Ρωσίας απ’ τη μια και Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας απ’ την άλλη. Οι όροι της ειρήνης ήταν πολύ σκληροί, αλλά ήταν απαραίτητο για την στερέωση της Σοβιετικής εξουσίας και την ανεξαρτησία του Σοβιετικού Κράτους.