Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος και η σημασία της Αντιφασιστικής Νίκης

Iστορικό εγχειρίδιο (Κόκκινη Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2022)

Ολβιος όστις της Ιστορίας έσχε μάθησιν (Ευριπίδης)

Η διαρκής πάλη για την διάσωση της ιστορικής μνήμης και ο συνεχής αγώνας ενάντια στην παραχάραξη της Ιστορίας είναι το μόνιμο καθήκον όσων αγωνίζονται για την επιβίωση και την πρόοδο της ανθρωπότητας, κόντρα στην ιστορική λήθη στην οποία «καταδικάζονται» οι κατακτήσεις και οι εξεγέρσεις των καταπιεσμένων από τις εκμεταλλεύτριες τάξεις, που παράλληλα διατηρούν το προνόμιο της επιλεκτικής καταγραφής της Ιστορίας ως ιστορίας των νικητών, προκειμένου να διαιωνίζουν την κυριαρχία τους. Γιατί η ιστορική μνήμη δεν αφορά μόνο την προσωπική πληρότητα μέσω της κατάκτησης της ιστορικής γνώσης (όπως διαπιστώνει ο Ευριπίδης), αλλά είναι επίσης μια εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση της κοινωνικής και συλλογικής χειραφέτησης.

Από αυτή την άποψη, είναι σημαντική η συμβολή εγχειριδίων όπως η συγκεκριμένη έκδοση της «Ομάδας προλεταριακής αυτομόρφωσης Βίδα». Τα κείμενα που επιλέχθηκαν να παρουσιαστούν σε αυτό το βιβλίο δεν είναι μόνο ένας ελάχιστος φόρος τιμής στα 27 εκατομμύρια των σοβιετικών στρατιωτών και πολιτών, θυμάτων των Ναζί στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ούτε απλώς μια προσπάθεια ενάντια στη διαστρέβλωση της Ιστορίας, που και με τη συμβολή των σύγχρονων τσάρων του Κρεμλίνου εξομοιώνει θύτες και θύματα. Σε αυτό το βιβλίο αναδεικνύονται επίσης οι άκρως ενδιαφέρουσες και διδακτικές πλευρές του στρατιωτικού σκέλους των πολεμικών επιχειρήσεων που οδήγησαν στο θρίαμβο επί των Ναζί, πλευρές που συνήθως παραβλέπονται ακόμα και από τους κλασικούς φίλους της Ιστορίας.

Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού σωριάζουν τις σημαίες των ναζί στην παρέλαση της νίκης στην Κόκκινη Πλατεία. Σημαίες που κατακτήθηκαν στα πεδία των μαχών του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και ήταν ποτισμένες με το αίμα εκατομμυρίων σοβιετικών, στρατιωτικών και πολιτών

Το πρώτο μέρος του εγχειριδίου είναι από το δίτομο έργο του Γ.Α. Ντεμπόριν «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», που κυκλοφόρησε στη χώρα μας το 1959 από τις εκδόσεις Κάδμος και αφορά τις στρατιωτικοπολιτικές και διπλωματικές σχέσεις των χωρών που συμμετείχαν σε αυτόν, καθώς και την τεράστια προσπάθεια που κατέβαλλε η Σοβιετική Ένωση για να εμποδίσει την επερχόμενη επέλαση των Ναζί. 

Το δεύτερο μέρος περιέχει κείμενα από το βιβλίο «Ιστορία του Ρώσικου και Σοβιετικού Κράτους», που συνέγραψε ομάδα συγγραφέων και εκδόθηκε στη χώρα μας το 1956 από τις εκδόσεις Λεβάντη-Κεχαγιόγλου. Επίσης, στο εγχειρίδιο περιλαμβάνονται ένα κείμενο του καθηγητή πανεπιστημίου Μπ.Μ. Βολίνιν με τίτλο «Η ειρηνική πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης», ένα δεύτερο κείμενο με τίτλο «Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος της Σοβιετικής Ένωσης», του αντισυνταγματάρχη Φ. Βορομπίοφ, καθώς και κάποιες προσθήκες ομιλιών του Στάλιν.

Τα αποσπάσματα από το βιβλίο του Ντεμπόριν αναδεικνύουν μερικά θεμελιακά ζητήματα. Στην πραγματικότητα, το αφετηριακό γεγονός μέχρι την επίσημη έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν ήταν ούτε η εισβολή στην Αυστρία τον Μάρτιο του 1938, υπό την άμεση επιδοκιμασία Αμερικής, Αγγλίας και Γαλλίας, ούτε η Συμφωνία του Μονάχου τον Σεπτέμβρη του 1938, όπου οι ίδιες Δυνάμεις παρέδωσαν την Τσεχοσλοβακία στη Γερμανία ως ανταμοιβή έναντι των «υποσχέσεων» του Χίτλερ ότι θα στραφεί μόνο κατά της Σοβιετικής Ένωσης, ούτε πολύ περισσότερο το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ τον Αύγουστο του 1939, που δεν ήταν παρά η απεγνωσμένη προσπάθεια της νεαρής Εργατικής Δημοκρατίας να αποφύγει την άμεση εισβολή των Ναζί στο έδαφος της. Το πρώτο αληθινό επεισόδιο του ακόμα ακήρυκτου πολέμου ήταν η εισβολή της Ιαπωνίας στη Μαντζουρία τον Σεπτέμβρη του 1931, με απώτερο στόχο την κατάκτηση της βόρειας Κίνας και την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ενωσης. 

Ποιος θυμάται σήμερα τα απίστευτα εγκλήματα των Γιαπωνέζων, αληθινών προπατόρων και μεντόρων των Ναζί, όταν τον Δεκέμβρη του 1937, στη γενοκτονία της κινεζικής πρωτεύουσας Ναντσίνγκ, κατέσφαξαν εν ριπή οφθαλμού τον μισό πληθυσμό της (300.000); Ποιος θυμάται τα νοσηρά ιατρικά πειράματα πάνω στους Κινέζους, τους αναρίθμητους συστηματικούς βιασμούς, τις σφαγές βρεφών, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις λεηλασίες, τα βιολογικά και χημικά όπλα από αέρος, ακόμα και τον κανιβαλισμό τους; Ποιος μιλά για το «Ασιατικό Ολοκαύτωμα», στο οποίο εξοντώθηκαν 22 εκατ. Κινέζοι κατά τη διάρκεια του Β΄ Σινοϊαπωνικού πολέμου (1937-1945); ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΛΗΘΗ!

Ο Ντεμπόριν αναλύει επίσης στο βιβλίο του, με εξαιρετικό τρόπο, το παζλ των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, τις οποίες όμως επισκίαζε η ανυποχώρητη απόφαση όλων των ιμπεριαλιστών να εκμηδενίσουν με κάθε τρόπο και να απαλείψουν ει δυνατόν από το χάρτη τη Σοβιετική Ενωση. Η δεκαετία του 1930 ήταν από την πλευρά τους η οργιώδης προσπάθεια αφενός να αδυνατίσουν ο ένας τον άλλο και αφετέρου όλοι μαζί να χρησιμοποιήσουν σαν πολιορκητικό κριό τη ναζιστική Γερμανία ενάντια στη μόνη σοσιαλιστική χώρα. 

Το ίδιο διάστημα η Σοβιετική Ένωση, έχοντας πλήρη επίγνωση των στόχων τους, ξεδίπλωνε ένα τεράστιο διπλωματικό αγώνα προσπαθώντας να επιτύχει ένα τριμερές σύμφωνο με την Αγγλία και τη Γαλλία, που όμως οι εξωφρενικές απαιτήσεις των Αγγλο-Γάλλων κατέστησαν αδύνατο, καθώς στην ουσία ζητούσαν να επωμισθεί εκείνη όλο το βάρος του επερχόμενου πολέμου. Το τέλος αυτής της διαδρομής ήταν το «Σύμφωνο του Μονάχου», το επιστέγασμα της ενθάρρυνσης, συνενοχής και συνυπαιτιότητας εν τέλει με τον Χίτλερ στο ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αφού ανέχτηκαν την εισβολή της Γερμανίας στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη του Ρήνου το 1936, την είσοδο της στον ισπανικό εμφύλιο στο πλευρό του Φράνκο, την κατάληψη της Αιθιοπίας από τον Μουσολίνι το 1935, την εισβολή της Ιαπωνίας στην Μαντζουρία, την προσάρτηση τα Αυστρίας και αφού όλο αυτό το διάστημα ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία βοήθησαν τα μέγιστα στον επανεξοπλισμό, τη χορήγηση υψηλής τεχνολογίας και τη χρηματοδότηση της Γερμανίας, με μια μονοκοντυλιά ανάγκασαν την Τσεχοσλοβακία να παραδοθεί άνευ μάχης στον Χίτλερ.

Το μόνο διπλωματικό όπλο που είχε απομείνει πλέον στη Σοβιετική Ενωση ήταν το σύμφωνο μη επίθεσης (Ρίμπεντροπ-Μολότοφ). Και όμως, το άκρως επιθετικό Σύμφωνο του Μονάχου παρουσιάστηκε στους λαούς σαν η μεγαλύτερη φιλειρηνική πράξη και το αμυντικό σύμφωνο μη επίθεσης Ρίμπεντροπ-Μολότοφ σαν η αίσχιστη συμμαχία ναζί και κομμουνιστών ενάντια στις Δυτικές Δημοκρατίες. ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!

Ολοι αυτοί οι ξεσκολισμένοι ιστορικοί και οι διάφοροι ανόητοι που ανεβοκατεβάζουν τον Χίτλερ παρανοϊκό, στην πραγματικότητα θέλουν να αποκρύψουν δυο πράγματα: από τη μια το έγκλημα που διέπραξαν οι Δυτικοί εναντίον των ίδιων των λαών τους, ενθαρρύνοντας το σφαγέα τους, και από την άλλη την αποτελεσματικότητα σε όλα τα επίπεδα και κυρίως στο στρατιωτικό σκέλος, που επέδειξαν η γερμανική διοίκηση και ο Χίτλερ, στον οποίο το μεν γερμανικό κεφάλαιο ανέθεσε την επανάκτηση όσων η Γερμανία είχε χάσει στον Α’  παγκόσμιο πόλεμο, οι δε διεθνείς μονοπωλιστές ανέθεσαν τη συντριβή του κομμουνισμού. Οι διπλωματικές κινήσεις των Ναζί που «αποκοίμισαν» τους Δυτικούς και η υιοθέτηση του κεραυνοβόλου πολέμου (μπλίτσκριγκ) στις στρατιωτικές επιχειρήσεις είχαν ως αποτέλεσμα την ταχύτατη κατάκτηση όλης της Ευρώπης και την απόκτηση τεράστιων βιομηχανικών, στρατιωτικών υποδομών και δούλων που πολλαπλασίασαν την παραγωγική τους βάση και την ισχύ τους.

Το αντίστοιχο του Συμφώνου του Μονάχου στην Ανατολή ήταν η αγγλο-ιαπωνική συνθήκη «Αρίτα-Κρέιγκ», που συναινούσε στα πεπραγμένα της Ιαπωνίας στην Κίνα και έδιδε έγκριση στα σχέδια κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Ολόκληρο το διπλωματικό όργιο και παρασκήνιο αυτής της δεκαετίας περιγράφεται με πλήθος αποκαλυπτικών στοιχείων στα κείμενα του Ντεμπόριν που αναδημοσιεύονται στο εγχειρίδιο και παρότι κάποια από αυτά είναι γνωστά (δείτε και το βιβλίο του Ιβάν Μάισκι «Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ»), αξίζει να διαβαστούν ξανά και ξανά.

Όταν οι αριθμοί τα λένε όλα!  

Είναι αδύνατο να προσεγγίσει κανείς τη μεγαλειώδη αντίσταση και την πορεία μέχρι την τελική νίκη της Σοβιετικής Ένωσης επί της ναζιστικής Γερμανίας που με τους συμμάχους της Ιταλία, Φινλανδία, Ουγγαρία και Ρουμανία κήρυξαν τον πόλεμο στις 22 Ιουνίου του 1941, χωρίς να αναφερθεί αφενός στη στρατηγική και τις πολιτικές αποφάσεις των Σοβιετικών τη δεκαετία 1935-1945 και αφετέρου στην τακτική και στη διάταξη των αντίπαλων δυνάμεων σε κάθε φάση του πολέμου.

Πολύς λόγος έγινε και γίνεται για την αποτυχία των Σοβιετικών να αναχαιτίσουν την εισβολή των Ναζί στο έδαφος τους, που σε χρόνο ρεκόρ προέλασαν σε βάθος 250 χιλιομέτρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι την πρώτη μέρα του πολέμου κατέστρεψαν 1.200 σοβιετικά αεροπλάνα στην παραμεθόριο, προτού αυτά προλάβουν να σηκωθούν στον αέρα. Σε σύντομο διάστημα οι Γερμανοί, που έτσι κι αλλιώς εκτιμούσαν την κατάρρευση όλου του μετώπου σε διάστημα εβδομάδων, προχώρησαν σε 600 χλμ. βάθος, σε απόσταση αναπνοής από τα διοικητικά κέντρα, αιχμαλωτίζοντας και σκοτώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες σοβιετικών στρατιωτών.

Δεν χρειάζεται να πούμε εδώ για τον πλήρη εξανδραποδισμό, τις εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, την υποδούλωση του πληθυσμού, που υλοποιούνταν με βάση σαφέστατες οδηγίες από τον ίδιο τον Χίτλερ και αποσκοπούσε στη μετατροπή των καταχτημένων περιοχών σε τεράστια δεξαμενή πρώτων υλών, τροφίμων και δούλων για τα γερμανικά εργοστάσια. Ο αιφνιδιασμός και η καταστροφή που ακολούθησε έμοιαζε να είναι πλήρης. Ήταν όμως έτσι; 

Είχαν δίκιο οι αστοί αναλυτές και ο ίδιος ο Χρουτσιόφ αργότερα, όταν κατηγόρησαν τον Στάλιν για ολιγωρία, ανεπάρκεια, ελλιπή προετοιμασία και εξοπλισμό του στρατού, του οποίου την ηγεσία «καρατόμησε»; Οι θιασώτες αυτών των απόψεων, που ενδεχομένως να έμοιαζαν νομιμοποιημένες στην αρχή του πολέμου, καλούνται να απαντήσουν σε κρίσιμα ερωτήματα που εκ των υστέρων, όταν είναι πλέον γνωστά όλα τα στοιχεία και η ιστορική έκβαση των γεγονότων, γίνονται αμείλικτα.

Είναι αλήθεια ή όχι ότι οι Ναζί έχασαν στις πρώτες μάχες στο Μπρεστ-Λιτόφσκ, στην Ορσα και στο Σμολένσκ το 50% των δυνάμεων τους, εξαιτίας της λυσσώδους αντίστασης των Σοβιετικών; Είναι αλήθεια ή όχι ότι σε ένα μήνα από την εισβολή οι Γερμανοί έχασαν τα μισά άρματα μάχης, 1.300 αεροπλάνα και μέχρι τα τέλη Αυγούστου 410.000 άνδρες; Είναι αλήθεια ή όχι ότι με απόφαση του Κομμουνιστικού Κόμματος από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο του 1941 ξεμονταρίστηκαν και επανασυρμολογήθηκαν τα μηχανήματα 1.500 εργοστασίων που μεταφέρθηκαν στα Ουράλια και τέθηκαν αμέσως ξανά σε λειτουργία; Είναι αλήθεια ή όχι ότι οι Γερμανοί προχωρώντας έβρισκαν μόνο φωτιά και στάχτη, ενώ αντιμετώπιζαν ένα ολοένα και πιο αποτελεσματικό αντάρτικο; 

 Ο γερμανικός στρατός επιτέθηκε στη Σοβιετική Ένωση με τα 2/3 των δυνάμεών του, ενώ διέθεσε μόλις το 1/5 κατά των Αγγλοαμερικανών. Στη μάχη για την κατάληψη της Μόσχας, που ξεκίνησε στις 30 Σεπτέμβρη του 1941, οι Γερμανοί διέθεσαν σχεδόν διπλάσιες δυνάμεις από τους Σοβιετικούς σε άνδρες, κανόνια, τανκς και αεροπλάνα. Αιχμαλώτισαν 600.000 στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού έξω από τη Μόσχα. Τον Οκτώβρη η Βέρμαχτ έβγαλε ανακοίνωση προς τους στρατιώτες της που έλεγε: Στρατιώτες! Η Μόσχα είναι μπροστά σας… Διασχίστε τις πλατείες της! Η Μόσχα σημαίνει το τέλος του Πολέμου! Πώς εξηγείται, λοιπόν, ότι δυο μήνες μετά την επίθεση, στις 6 Δεκέμβρη του 1941, ξεκίνησε η σοβιετική αντεπίθεση αναγκάζοντας τους Γερμανούς μέσα σε δέκα μέρες σε άτακτη υποχώρηση έως και 300 χιλιομέτρων και σε τεράστιες απώλειες που έγειραν για πρώτη φορά την πλάστιγγα του πολέμου; Πώς εξηγείται, αν όχι με τη μακρόχρονη προπολεμική προετοιμασία της χώρας, ότι στα τέσσερα χρόνια του πολέμου η Σοβιετική Ένωση παρήγαγε 825.000 κανόνια και όλμους, 134.000 τανκς, δισεκατομμύρια βόμβες και φυσίγγια και περισσότερα από 134.000 αεροπλάνα, δηλαδή κολοσσιαίες ποσότητες εξοπλισμού, υπερφαλαγγίζοντας τη γερμανική παραγωγή;

Ποια τακτική αποδείχτηκε σωστότερη; Το σοκ και δέος, ο κεραυνοβόλος πόλεμος των Γερμανών ή η απόφαση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης πριν από τον πόλεμο, να δώσει απόλυτο και έγκαιρο προβάδισμα στη βαριά βιομηχανία που μαζί με το σθένος και την ηθικοπολιτική ενότητα του λαού έκριναν την έκβαση του πολέμου; Αποδείχτηκε σωστή ή όχι η εκτίμηση της σοβιετικής ηγεσίας, ότι καθοριστικό στοιχείο του πολέμου ήταν η οργάνωση ισχυρών μετόπισθεν και οι μεγάλες εφεδρείες σε στρατιώτες, πολεμοφόδια και τρόφιμα;

Κάθε έντιμος άνθρωπος που θα μελετήσει τα στοιχεία αυτής της περιόδου, όχι μόνο από το ιστορικό εγχειρίδιο που παρουσιάζουμε, αλλά και από πηγές δυτικών ιστορικών, δεν θα δυσκολευτεί καθόλου να απαντήσει. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Η περιβόητη λαθολογία, που ξεκίνησε από τους χρουτσιοφικούς και αφορούσε την αναγκαστική υποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων στην αρχή του πολέμου και τις αρχικές νίκες των Γερμανών, παραβλέπει πρόστυχα την αναγκαία ανάλυση για το αμυντικό δόγμα της ΕΣΣΔ. Η Σοβιετική Ένωση δεν στρατιωτικοποίησε την οικονομία της προπολεμικά, γιατί αν τη στρατιωτικοποιούσε, θα έπληττε τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, κατά συνέπεια θα έπληττε και την ίδια την αμυντική της ικανότητα. 

Η υπεροχή του σοβιετικού αμυντικού δόγματος αποδείχτηκε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, ακόμη και στη φάση της αρχικής οπισθοχώρησης, όταν η Σοβιετική Ενωση δέχτηκε την επίθεση των Ναζί. Και ήταν η Σοβιετική Ενωση που συνέτριψε 5.000.000 γερμανούς στρατιώτες, που με τη βοήθεια 5.400 αρμάτων και άνω των 3.000 αεροπλάνων εισέβαλαν στο έδαφος της, πολεμώντας μόνη της. 

Και μόνον όταν ο Κόκκινος Στρατός έφτασε 100 χλμ. έξω από το Βερολίνο και είχε γίνει σαφής η ήττα του Άξονα, έσπευσαν οι μέχρι τότε σχεδόν θεατές του πολέμου δυτικοί σύμμαχοι να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο, με την απόβαση στην Νορμανδία στις 6 Ιουνίου του 1944, για να μην μείνουν έξω από το παιγνίδι των διαπραγματεύσεων και από τις μεταπολεμικές διευθετήσεις. Ο πόλεμος είχε ήδη κριθεί και το έγκλημα των Αμερικανών με τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι δεν ήταν παρά μια τρομοκρατική προειδοποίηση προς την καθημαγμένη -αλλά με τεράστιο πλέον κύρος- Σοβιετική Ένωση και ο προάγγελος του Ψυχρού Πολέμου, με τον οποίο συνεχίστηκε αμείωτη η άγρια πάλη κατά του σοσιαλιστικού στρατοπέδου.

Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι η ισχύς του σοσιαλιστικού τρόπου παραγωγής ήταν αυτή που επέτρεψε στην καθημαγμένη ΕΣΣΔ να ανορθώσει την οικονομία της μετά τον πόλεμο, με ρυθμούς που δεν μπόρεσε ποτέ να γνωρίσει το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτή είναι η «μεγάλη εικόνα» ή θεώρηση του όλου και όχι αποσπασμένων μερών του.

Τα γεγονότα και τα διδάγματα αυτού του πολέμου οφείλουν να διαπερνούν διαρκώς τα τείχη της ιστορικής λήθης και τη θρασύτατη απαίτηση των κυρίαρχων να θυμόμαστε μόνο όσα εκείνοι θέλουν. Το ιστορικό αυτό εγχειρίδιο συνεισφέρει στη διατήρηση μιας ανθεκτικής μνήμης που θα επανέρχεται αενάως για να πυροδοτεί ένα καλύτερο μέλλον.

Ε.Σ.

Πηγή: ΚΟΝΤΡΑ