Για τον Άη Στράτη

Δε πέφτουμε από τα σύννεφα με την δήλωση του Κ. Μητσοτάκη από τον Άη Στράτη: «Θέλησα σήμερα, αυτή την πολύ σημαντική ημέρα για την Ορθοδοξία, να βρεθώ στον ακριτικό Άη Στράτη, έναν τόπο με βαριά ιστορία. Ένα τοπόσημο διχασμού και δοκιμασίας το οποίο μετατρέπεται, όμως, σε ένα ορόσημο ενότητας και αισιοδοξίας».

Ο Κυριάκος, όπως και συνολικά η πολιτική του παράταξη, θέλει επί δεκαετίες να σβήσει από τη μνήμη του λαού μας τα εγκλήματα της δεξιάς και του μοναρχοφασισμού. Θέλει να ξεχαστούν οι τόποι εξορίας, τα βασανιστήρια, τα έκτακτα στρατοδικεία και όσα έπραξαν οι εκμεταλλευτές της μπουρζουαζίας ενάντια στο λαό μας. Με τους κομμουνιστές και το ηρωικό κόμμα της εργατικής τάξης ΚΚΕ να είναι μόνιμα στο στόχαστρο της καταστολής και της κρατικής βίας επί δεκαετίες.

Ο ταξικός εχθρός θέλει να ξεχάσουμε. Εμείς πρέπει να επιμένουμε να θυμόμαστε. Να κοντοστεκόμαστε και να μελετάμε την ιστορία του τόπου μας. Να βοηθάμε τους νεότερους να μαθαίνουν. Να καθοδηγούμε τη μάχη της ιστορικής μνήμης, έτσι ώστε τίποτε να μην ξεχνιέται. Οι αγώνες των εξόριστων κομμουνιστών και δημοκρατών στον Άη Στράτη είναι αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας του λαϊκού κινήματος και κανένας αστός πολιτικός δε μπορεί να διαστρεβλώσει και να αποπολιτικοποιήσει.

Σε αυτή τη μάχη τα βιβλία-μαρτυρίες λειτουργούν ως ντοκουμέντα. Προτείνουμε για διάβασμα και μελέτη τα παρακάτω συγκλονιστικά απομνημονεύματα:

Κώστας Μπόσης (Πουρνάρας), Αη Στράτης, Η μάχη της πείνας των πολιτικών εξόριστων, Ιστορικές Εκδόσεις 1977.

Το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει από το εκδοτικό του ΚΚΕ κατά την εμφύλια σύγκρουση το 1947. Δημιουργός του, ο αταλάντευτος κομμουνιστής, φωτισμένος δάσκαλος, καταξιωμένος συγγραφέας, αργότερα και μεταφραστής της ρώσικης κλασικής λογοτεχνίας (εξόριστος κι ο ίδιος στον Αη Στράτη από την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας μέχρι το 1941).

Ο μαχητής του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, που έζησε στην αναγκαστική υπερορία, έκανε ανώτατες σπουδές και πέθανε τον Απρίλη του 1994 στο Σιμπίου της Ρουμανίας, για να "επαναπατρισθεί" και η στάχτη του στο χωριό του, τη Χόσεψη της Αρτας, αλλά και η αγωνιστική υποθήκη του.

Γιώργης Καζάκος, Αη Στράτης, Η μάχη της πείνας, Χειμώνας 1941-42, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 2013.

Αντιγράφουμε το βιογραφικό σημείωμα του βιβλίου: «Ο Γιώργης Καζάκος γεννήθηκε στη Μικρά Ασία το 1900. Κατά τη μικρασιατική εκστρατεία κατατάχτηκε στον ελληνικό στρατό. Για τη δράση του ως κομμουνιστής φαντάρος πιάστηκε, καταδικάστηκε και στάλθηκε στην Ελλάδα, όπου κρατήθηκε στις φυλακές της Πύλου. Μετά από την απελευθέρωσή του έζησε στην Περαία Θεσσαλονίκης. Στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας στάλθηκε εξόριστος στον Άη Στράτη όπου έμεινε έως το 1943, οπότε μαζί με άλλους εξόριστους απελευθερώθηκαν από το ΕΛΑΝ και έφτασαν στη Χαλκιδική. Το υπόλοιπο διάστημα έως την Απελευθέρωση έδρασε στη Θεσσαλονίκη παράνομος. Από το 1947 πολέμησε στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Μετά από την υποχώρηση του ΔΣΕ έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας αρχικά στη Βουλγαρία, μετά στη Ρουμανία και ξανά στη Βουλγαρία μετά από το 1959. Στις Λαϊκές Δημοκρατίες πρόσφερε στην κομματική δουλειά και στην παραγωγή σε εργοστάσιο ξυλείας, όπου και διακρίθηκε αρκετές φορές. Μετά από τον επαναπατρισμό του στην Ελλάδα, έζησε στη Θεσσαλονίκη, όπου και πέθανε το 1986».

Κώστας Βάρναλης, Αι Στράτης, ενθυμήματα εξορίας, εκδόσεις Καστανιώτης, 2014.

Αντιγράφουμε από την έκδοση: «Ο Κώστας Βάρναλης εξαιτίας των αριστερών του φρονημάτων υπέστη διώξεις παύτηκε από το λειτούργημα του εκπαιδευτικού και εξορίστηκε.

Τις εμπειρίες του από τη δίμηνη εκτόπιση στον Αϊ-Στράτη (20 Οκτώβρη 1935 έως 25 Δεκέμβρη 1935) κατέγραψε, αμέσως μετά την απόλυσή του, σε δημοσιεύματα στην εφημερίδα "Ανεξάρτητος" και λίγο αργότερα στον Ριζοσπάστη. Τα κείμενά του, όπως και η αλληλογραφία με τη σύζυγό του, Δώρα Μοάτσου, περιγράφουν τις συνθήκες διαβίωσης στο νησί, σκιαγραφούν την προσωπικότητά του αλλά και το πώς επέδρασε στον ποιητή το γεγονός της εξορίας.

Τα ντοκουμέντα αυτά, οι σχετικές μαρτυρίες συνεξορίστων του και οι επιστολές παρουσιάζονται στα δύο πρώτα κεφάλαια του βιβλίου. Στο τρίτο κεφάλαιο διερευνάται το πότε γράφτηκε το ποίημα "Εξορία", ενώ με τη βοήθεια άλλων μαρτυριών εξετάζονται οι συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκε στον Αϊ-Στράτη το αθησαύριστο ποίημά του "Η ώρα φτάνει"».