Η ταξική παιδεία εν μέσω πανδημίας

Φτάσαμε στο τέλος αυτού του έτους. Ενός έτους αρκετά δύσκολο για όλα τα κοινωνικά πεδία και εννοείται και για αυτό της παιδείας. Κάνοντας ένα flashback από την αρχή αυτής της σχολικής χρονιάς, σίγουρα θα μας έρθουν στο μυαλό σκηνές απείρου κάλλους.

Τέλη Αυγούστου πριν το άνοιγμα… Ενημερωνόμαστε για το άνοιγμα των σχολείων όπου μαθαίνουμε για το… παγουρίνο- μπρελόκ -ευγενική χορηγία του εφοπλιστή Λασκαρίδη-, για το μέσο όρο των τάξεων που βαίνουν καλώς στους… 17 μαθητές ανά τμήμα και για τη χρήση μάσκας ως ατομική ευθύνη του καθενός να την προμηθευτεί. Τελικά λίγο πριν το άνοιγμα το Υπουργείο αποφασίζει να προμηθεύσει μάσκες με τη γνωστή σε όλους «επιτυχία». Ανακοινώνει ότι έγινε λάθος και ότι θα δοθούν μάσκες μιας χρήσης μέχρι να αποκατασταθεί το πρόβλημα. Το πρόβλημα δεν αποκαταστάθηκε ποτέ και γυρίσαμε στην αρχική τοποθέτηση «μάσκα= ατομική ευθύνη».

Τελικά τα σχολεία ανοίγουν, οι μαθητές στοιβάζονται στις τάξεις σαν να μην συμβαίνει τίποτα και η ευθύνη πέφτει στους εκπαιδευτικούς να διαχειριστούν την κατάσταση. Πολλά τμήματα και σχολεία αρχίζουν να κλείνουν λόγω κρουσμάτων και το υπουργείο πελαγωμένο προσπαθεί να καθησυχάσει ότι όλα πάνε τέλεια (όπως ακριβώς έγινε και το καλοκαίρι με το άνοιγμα στο τουρισμό και την «τελειότητα» της κυβερνητικής πολιτικής). Μεγάλη μερίδα μαθητών δεν τσίμπησε και πραγματοποίησε πορείες και καταλήψεις. Τα αιτήματά τους;  Προσλήψεις προσωπικού στα σχολεία (δασκάλους, καθηγητές, προσωπικό καθαρισμού), 15 μαθητές ανά τάξη (ώστε να τηρούνται οι αποστάσεις), δημιουργία σχολικών μονάδων, αιθουσών. Η απάντηση που πήραν: Καταστολή και κατασυκοφάντηση.

Εκτός όμως από την κρατική καταστολή και την κατασυκοφάντηση από τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ και όλων των εκδοχών του εγχώριου φιλελευθερισμού οι μαθητές είχαν να αντιμετωπίσουν και το φαινόμενο των μασκομάχων και των μασκολάτρων… Είχαν να αντιμετωπίσουν «αγανακτισμένους» γονείς που έφτασαν μέχρι στο σημείο προπηλακισμών έξω από κατειλημμένα σχολεία. Βομβαρδίστηκαν από «ούλτρα ριζοσπαστικές απόψεις» που τους τριβέλιζαν το μυαλό ότι το να κρατάς αποστάσεις και να φοράς τη μάσκα σε καιρό πανδημίας (φονικής για το ανθρώπινο είδος) είναι πειθαρχία και ανελευθερία.

Κάπως έτσι φτάνουμε κάπου στις αρχές Νοέμβρη για να βγει το Υπουργείο και  να κλείσει τα σχολεία αποδεικνύοντας ότι οι «υποκινούμενοι» μαθητές είχαν δίκιο. Μπαίνει σε εφαρμογή η τηλε-τρέλα. Όλοι θυμόμαστε την πρώτη μέρα που η σελίδα webex στα σχολεία έπεσε (σε όλα; Μάλλον όχι. Τα ιδιωτικά να χρησιμοποιούν την ίδια πλατφόρμα άραγε;), όλοι θυμόμαστε το Υπουργείο να ανακοινώνει ότι όποιος δεν συμμετέχει θα παίρνει απουσία (όχι μόνο γιατί θεωρείται αυτονόητο ότι οι μαθητές διαθέτουν τα μέσα, αλλά γιατί το Υπουργείο έδωσε την εκπληκτική εναλλακτική οι μαθητές να κάνουν μάθημα μέσω τηλεφωνικής γραμμής). Φτάνοντας προς τα Χριστούγεννα (περίοδος διαγωνισμάτων υπό κανονικές συνθήκες) το Υπουργείο ζητά να πραγματοποιηθούν κανονικά τα διαγωνίσματα… από απόσταση.

Αυτή η αναδρομή στους τέσσερις τελευταίους μήνες έγινε για να θυμηθούμε πώς συμπεριφέρθηκε η κυβέρνηση στη δημόσια εκπαίδευση, πώς αντιμετώπισε τις ανησυχίες μαθητών, γονιών, εκπαιδευτικών. Αφού λοιπόν τους τέσσερις αυτούς μήνες δεν έχει προσφέρει τίποτα για την προστασία όλων αυτών αποφασίζει να παρουσιάσει αλλαγές στον τρόπο πρόσβασης στα πανεπιστήμια,  χωρίς να έχει καθορίσει αν θα μειωθεί η ύλη, με τους μαθητές να έχουν παρακολουθήσει τόσους μήνες μέσω της τηλεκπαίδευσης τα μαθήματα -καταβάλλοντας τρομερή προσπάθεια, γεμάτη εμπόδια- το Υπουργείο Παιδείας αποφασίζει να βάλει φραγμό στον τρόπο πρόσβασης των μαθητών στις σχολές. Ειδικά για τα παιδιά της εργατικής τάξης που προσπαθούν μόνα τους και χωρίς τη βοήθεια της παραπαιδείας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μείνουν σε μεγάλο ποσοστό έξω από τα πανεπιστήμια.

Βέβαια, έξω από όλα αυτά δεν μπορούμε να αφήσουμε το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» της Επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία όσον αφορά το κομμάτι της Παιδείας προτείνει πράγματα τα οποία δεν είναι καινούρια και έχουν βρεθεί στο επίκεντρο συζητήσεων αρκετές φορές στο παρελθόν. Για παράδειγμα η Τράπεζα θεμάτων, η οποία να θυμίσουμε ότι την τελευταία φορά που εφαρμόστηκε (2014 επί Ν.Δ.) τα ποσοστά αποτυχίας των μαθητών στην Α λυκείου έφτασαν στο 40%, ενώ σε πολλές περιοχές της Αττικής το ποσοστό αποτυχίας στα μαθηματικά ανέβηκε μέχρι και στο 50% - 60%. Ο καθορισμός από την κάθε σχολή του αριθμού των εισακτέων (εδώ συνδέονται και οι παραπάνω εξαγγελίες της Κεραμέως αλλά να μην ξεχνάμε και τις προτάσεις του Αντώνη Λιάκου στον Νίκο Φίλη τέσσερα χρόνια πριν, όπως και του Γαβρόγλου), η μεγαλύτερη σύνδεση αγοράς εργασίας με τις σχολές και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από επιχειρήσεις (με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την έρευνα). Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων, ελεύθερη επιλογή από μαθητή και γονιό της σχολικής μονάδας (εδώ μπορούμε να θυμηθούμε τις «καταπληκτικές» ιδέες που είχε προτείνει επί ΣΥΡΙΖΑ ο Αλ. Τριανταφυλλίδης με την κάρτα μαθητή και τα σχολικά κουπόνια), εθνικό απολυτήριο ( προτάσεις οι οποίες έπεσαν στο τραπέζι και επί ΣΥΡΙΖΑ) και εννοείται κάτι το οποίο χρόνια προσπαθεί να εφαρμοστεί: αυτονομία σχολικών μονάδων και μεταφορά αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτές είναι μερικές από τις προτάσεις του σχεδίου Πισσαρίδη, τις οποίες τις αναφέρουμε επιγραμματικά για να τονίσουμε ότι η μετατροπή των γονιών και των μαθητών σε πελάτες, των σχολείων σε μαγαζιών, της γνώσης σε εμπόρευμα και της δημόσιας παιδείας σε όρεξη στα συμφέροντα του κάθε επιχειρηματία δεν γεννήθηκε τώρα, βρίσκεται στην ατζέντα των αστικών επιτελείων ψηλά για χρόνια. Και πώς όχι άλλωστε; Αυτά στην Ε.Ε. ισχύουν χρόνια τώρα.

Αφήσαμε για το τέλος συγκεκριμένα τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και γενικότερα την «αναβάθμιση» της επαγγελματικής εκπαίδευσης κάτι το οποίο πάλι δουλεύεται χρόνια. Και γιατί δουλεύεται χρόνια; Γιατί εννοείται πρέπει να υποταχθεί στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Για αυτό άλλωστε το Υπουργείο Παιδείας όταν άρχισε να δουλεύει το Νομοσχέδιο συναντήθηκε  με εκπροσώπους του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς ακόμα και σε τοπικό επίπεδο θα καθορίζονται και οι ειδικότητες ανά περιοχές αλλά και η δημιουργία πρότυπων ΕΠΑΛ. Για όσους μαθητές δεν καταφέρουν να περάσουν από την «πίστα» του Γυμνασίου στην «πίστα» του Λυκείου, το Υπουργείο προέβλεψε το… επίπεδο 3 (ή όπως χαρακτηριστικά το αποκάλεσαν «το επίπεδο του τεχνίτη»), μια διετούς διάρκειας φοίτηση που μετά τα 15-16 θα δημιουργήσει στρατιές νέων εκμεταλλευομένων.

Όλα όσα αναφέραμε, από την αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης την περίοδο πανδημίας, μέχρι το σχέδιο Πισσαρίδη και όλα όσα το Υπουργείο προσπαθεί να περάσει μέσα στην πανδημία για να προλάβει οποιαδήποτε αντίδραση,  είναι ένα χτύπημα στη δημόσια παιδεία που πραγματοποιείται ή προσπαθεί να πραγματοποιηθεί χρόνια τώρα. Η δημόσια εκπαίδευση υποβαθμίζεται συνεχώς, οι αστικές κυβερνήσεις που εναλλάσσονται τα τελευταία χρόνια είναι εξίσου υπεύθυνες για αυτή την προσπάθεια αναδιάρθρωσής της και υποταγής της στις ανάγκες του κεφαλαίου. Οι ταξικοί φραγμοί που μπαίνουν για τα παιδιά της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων είναι ξεκάθαροι. Η σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με τα συμφέροντα του κεφαλαίου, επίσης ξεκάθαρη. Η παιδεία δεν είναι εμπόρευμα, είναι αγαθό. Η παιδεία δεν είναι προνόμιο, είναι ανάγκη.

Είναι πιο αναγκαία από ποτέ η ταξική πάλη που θα εκφραστεί από την δημιουργία του μετώπου εκπαιδευτικών-γονιών-μαθητών ενάντια στα σχέδια για την υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας και την υποταγή της στα σχέδια του κεφαλαίου.